Het verhaal van de olifant
Wat heeft een olifant met yoga te maken, denk je misschien?
Nou, best veel. Vind ik zelf tenminste. Maar ik houd dan ook van olifanten (en van yoga). Altijd al gedaan (van yoga wel minder lang dan van olifanten).
Ik houd van hun rimpelige huid, waardoor ze als jonkie er al oud en wijs uit zien. Van hun manier van lopen. Waarbij je het gevoel hebt dat ze ondanks hun enorme gewicht, heel zachtjes hun poten neerzetten. Van het kalme ritme waarmee ze hun slurf slingeren, hun oren wapperen en met hun staart zwaaien. Wijs, zachtaardig en een beetje melancholiek komen zij op mij over. En als een rots in de branding, die zich niet zo gauw van zijn weg af laat brengen door onbelangrijke dingen.
Naast al dat Grote, Kalme, Oude is er ook bewegelijkheid en nieuwsgierigheid: met zijn slurf onderzoekt de olifant de omgeving, tast en voelt hij, pakt hij eten op…De precisie en sierlijkheid waarmee de olifant zijn slurf gebruikt zijn indrukwekkend.
De olifant op de top van de boom
Misschien ken je de verhalen van de dieren van Toon Tellegen. Hun leven in het bos is vol van mogelijke en onmogelijke avonturen, vliegende taarten, slome middagen aan de rivier…
Alle dieren hier zijn prachtig in hun eigenheid en trekjes, waar je al te veel menselijks in kunt herkennen. En ook hier koester ik een grote liefde voor de olifant:
De olifant van Tellegen droomt ervan om hoog boven op de top van de populier een pirouette te draaien. En hij laat het niet bij dromen, hij gaat klimmen ook! Tegen beter weten in en steeds weer opnieuw. Een been op de onderste tak, dat lukt nog best, ietsje hoger. Kan ook nog. Hij bereikt de top. Wat een uitzicht! Maar niet genoeg: Toch ook maar proberen om op een been te staan. En dan, om een pirouette te draaien. Waarom niet? Ttot nu toe ging het toch ook goed?
Om dan, zoals iedere keer, met veel lawaai en een harde klap naar beneden te donderen. Bulten, blauwe plekken, pijn overal. Hij wist het al. – Maar toch: zodra hij weer enigszins hersteld is, lokt een volgende boom – wie weet, lukt het nu?
Ik heb een grote sympathie voor deze olifant. Hij probeert iets wat volledig onmogelijk is, wat gewoon niet kan. En voor een deel lukt dat zelfs! De olifant blijft dromen, verlangen, willen! En hij gaat ervoor. Ook al zegt iedereen dat het niet kan. En ook al mislukt het.
Ik houd van dit grote verlangen. En misschien een beetje ook van de tragiek. De olifant is eigenlijk ook een beetje Sisyphus: Steeds maar weer opnieuw de berg op/de boom in.
Het is goed om naar een licht en makkelijk leven te streven, maar het Leven is niet altijd maar licht, luchtig en makkelijk. Je daardoor niet uit het veld laten slaan, je innerlijke stem, je roeping volgen, is een vorm van levenskunst. In de yogafilosofie wordt dit ook wel je ‘dharma’ genoemd.
In de Bhagavad Gita, een oude, spirituele Indische tekst kun je hierover lezen: “By devotion to one’s own particular duty, everyone can attain perfection. (…) Let me tell you how. By performing one’s own work, one worships the Creator who dwells in every creature. Such worship brings that person to fulfillment. It’s better to perform one’s own duties imperfectly than to master the duties of another. (…)”
Je kunt beter je eigen weg volgen, je eigen ‘taken’ in het leven op een imperfecte manier doen, dan heel perfect een leven leiden, wat niet het jouwe is.
Aan de ene kant denk ik, dat de olifant van Tellegen een ware meester is in het volgen van zijn ‘dharma’ en ben ik geraakt door zijn vastberadenheid.
Tegelijk denk ik soms ook: hij heeft het helemaal mis, die arme olifant. Olifanten zijn er gewoon niet voor gemaakt om pirouettes op boomtoppen te draaien. Hij is te eigenwijs en sluit zijn ogen voor wat eigenlijk zijn ‘taak’/ zijn ‘weg’ in het leven als olifant zou moeten zijn.
Ook hierin raakt hij mij. Omdat hij me herinnert aan ons geploeter in het leven. We doen ook maar wat. Doen wat ons goed lijkt. Of doen wat we altijd doen, omdat we met onze koppigheid/ onze beperkte vermogens niets anders weten te doen. We leren met vallen en opstaan. We falen. En gaan door. Ik leeft met de olifant mee, zoals hij zijn best doet voor het onmogelijke. Hij herinnert me in dit stukje ook eraan om met mededogen te kijken naar mezelf en naar de mensen om me heen. En ook met mededogen te kijken naar onze pogingen om ons leven te leiden, zo goed als het ons lukt.
Ganesha
Ook India kent een beroemde olifant: de god Ganesha. Ganesha is o.a. de god van de reizigers en helpt je bij het overwinnen van obstakels. Ganesha geeft hier een goed voorbeeld: Ook hij doet het onmogelijke: hij rijdt op een muis. Dat dat niet kan volgens onze wetten van zwaartekracht, daarvan trekt hij zich bar weinig aan. (In de ‘officiële’ interpretatie staat de muis/rat voor de onedele aspecten van ons karakter en de noodzaak om deze onder controle te houden).
Wat Ganesha voor mij verder zeer innemend maakt: zijn voorliefde voor zoetigheid. Ganesha heeft altijd een potje suiker bij zich, waar hij met zijn slurf uit kan snoepen. Dat is te zien: hij is lekker dik en rond. Over yoga gesproken: Hij trekt zich er niets van aan of hij wel of niet in een strak yogabroekje past en of zijn uiterlijk voldoet aan de esthetische normen van de tijd en de trends op pinterest. Hij voelt zich zichtbaar thuis in zijn ronde lijf met zijn zachte, bolle buik. Discipline is goed en belangrijk, daarnaast mogen wij echter ook genieten.
Ganesha is stevig en sierlijk tegelijk en belichaamt daarmee voor mij ook het yoga principe van sthira en soekha (stabiliteit en lichtheid/gemak, Patanjali’s Yoga Sutras, II.46)
Ganesha kan me inspireren en me herinneren aan het volgende:
Heb vertrouwen op je weg, je reis. Er zullen obstakels zijn, maar daardoor hoef je je niet te laten stoppen.
Voel je vrij en thuis in je lijf.
Doe het onmogelijke.
Vergeet niet te snoepen!
MareYoga
Misschien heb je het al gezien, misschien ook niet. Het logo van MareYoga is niet alleen een mooie vorm, er is ook een verhaal achter de vorm:
Het is een samenvoeging van de letters M en Y van MareYoga. Dat de M ook van Mirja is, was toevalling, maar komt toch mooi uit.
De Y geeft ook de plek van de studio aan: aan de splitsing van de Rijn in Oude en Nieuwe Rhijn.
En last but zeker nog least: in de Y zit ook een verwijzing naar de slurf van de olifant, om mij en ons aan de kwaliteiten van de olifant te herinneren!
Mirja
MareYoga, mei 2019